ผู้ใช้ Windows 11 รายหนึ่งต้องสูญเสียข้อมูลสำคัญที่สะสมมายาวนานกว่า 30 ปี หลังบัญชี Microsoft ของเขาถูกล็อกโดยไม่มีการแจ้งเตือนล่วงหน้า โดยเขาเล่าว่าตั้งใจจะอัปโหลดไฟล์ทั้งหมดจากฮาร์ดดิสก์เก่าหลายลูกขึ้น OneDrive เพื่อย้ายไปยังไดรฟ์ใหม่ภายหลัง แต่ยังไม่ทันได้ถ่ายกลับ บัญชีกลับถูกระงับอย่างไม่ทราบสาเหตุ แม้พยายามยื่นแบบฟอร์มยืนยันตัวตนถึง 18 ครั้ง ก็ได้รับเพียงอีเมลตอบกลับอัตโนมัติ ไม่มีเจ้าหน้าที่ติดต่อหรือช่วยเหลือใด ๆ ผลคือไม่สามารถเข้าถึงไฟล์ทั้งหมดที่ฝากไว้ได้อีกเลย

หลายคนอาจคิดว่าไม่ฝากไฟล์ไว้บนคลาวด์ก็รอดแล้ว แต่ความจริงอาจไม่ง่ายอย่างที่คิด เพราะหลังจาก Windows 11 อัปเดตเวอร์ชัน 24H2 มา Microsoft ได้เปิดใช้งานฟีเจอร์ “Device Encryption” โดยอัตโนมัติ ทำให้ข้อมูลในเครื่องถูกเข้ารหัสด้วย BitLocker ทันทีโดยไม่ถามความสมัครใจผู้ใช้ และไม่มีการแจ้งเตือนใด ๆ

แม้ Microsoft จะตั้งใจเพิ่มความปลอดภัยให้ผู้ใช้ หากอุปกรณ์ถูกขโมยก็จะไม่สามารถเปิดดูข้อมูลได้ง่าย ๆ แต่ความปลอดภัยระดับนี้กลับกลายเป็นปัญหาใหญ่ เมื่อกุญแจถอดรหัส (Recovery Key) ถูกผูกไว้กับบัญชี Microsoft เท่านั้น หากบัญชีถูกล็อกหรือเข้าไม่ได้ ก็ไม่มีทางปลดล็อกไฟล์ตัวเองได้เลย

ต่างจากผู้ใช้ Windows Pro ที่สามารถเลือก Backup คีย์เก็บไว้ภายนอกได้เองตั้งแต่วันแรกที่เปิดฟีเจอร์ BitLocker ส่วนผู้ใช้ Windows Home ระบบเปิด BitLocker ให้อัตโนมัติโดยไม่รู้ตัว จะต้องเข้าไปตามหาคีย์ในบัญชี Microsoft ด้วยตนเอง ซึ่งหากไม่ทำตั้งแต่แรก หรือเข้าไปไม่ได้ในภายหลัง ข้อมูลทั้งหมดก็จะกลายเป็นของที่เข้าถึงไม่ได้อีกเลย

สิ่งที่ควรทำทันทีคือเข้าไปปิด Device Encryption ที่ Settings > Privacy & security > Device Encryption จากนั้นรอให้ระบบถอดรหัสไฟล์เดิมให้เสร็จ และควรสำรองข้อมูลไว้ในอุปกรณ์ภายนอกอย่าง HDD, SSD หรือ NAS อยู่เสมอ พร้อมตรวจสอบว่าเครื่องถูกเข้ารหัสหรือไม่ และจัดเก็บ Recovery Key ไว้แยกจากบัญชี Microsoft

ตามเงื่อนไขการใช้งานของ Microsoft หากบัญชีถูกปิด ไม่ว่าจะโดยผู้ใช้หรือบริษัท สิทธิ์ในการเข้าถึงบริการทั้งหมดจะสิ้นสุดทันที ข้อมูลอาจถูกลบหรือแยกออกจากบัญชี และผลิตภัณฑ์ที่เคยซื้อไว้ก็อาจใช้งานไม่ได้อีกเลย กรณีนี้จึงเป็นบทเรียนสำคัญที่ตอกย้ำว่า การพึ่งพาคลาวด์หรือบัญชี Microsoft เพียงอย่างเดียว โดยไม่มีแผนสำรอง อาจกลายเป็นความเสี่ยงมหาศาลที่ทำให้ข้อมูลหายไปตลอดกาลโดยไม่ทันตั้งตัว

ที่มา : neowin