หลายคนที่คุ้นเคยกับโลกของแอนดรอยด์ก็อาจจะเคยได้ยินคำว่า Pure Android กันมาบ้าง ซึ่งเป็นคำที่ใช้เรียกมือถือแอนดรอยด์ที่ไม่ได้มีการปรับแต่งอะไรมากนัก และไม่มีการใส่แอปที่ไม่จำเป็น (ที่เรียกกันว่า Bloatware) มาให้รกเครื่อง

และแบรนด์อันดับต้น ๆ ที่หลายคนมักจะนึกถึงเมื่อพูดถึง Pure Android ที่มีวางขายอยู่ในปัจจุบันก็คงจะไม่พ้น Google Pixel อย่างแน่นอน ด้วยความที่ Google เป็นผู้พัฒนาระบบปฏิบัติการแอนดรอยด์เปิดตัวแบรนด์สมาร์ทโฟนเป็นของตัวเองในตามของ Pixel และตั้งใจให้มีความใกล้เคียงกับ Pure Android มากที่สุด จนทำให้บางคนเข้าใจว่า Pixel คือ Pure Android ที่ไม่มีการปรับแต่งอะไรใด ๆ เลย
Google Pixel ใกล้เคียงกับ Pure Android เป็นอันดับต้น ๆ แต่ไม่เท่ากับยุค Google Nexus
โดยเหตุผลที่ทำให้ Pixel เป็น Pure Android มาจากการที่ Pixel เลือกที่จะไม่เติมแต่ง UI ให้แตกต่างจาก Pure Android เหมือนกับแบรนด์อื่น ๆ จึงทำให้รูปลักษณ์และการใช้งานมีความใกล้เคียงกับคำว่า Pure Android มากที่สุด และเลือกที่จะเพิ่มฟีเจอร์หรือความสามารถเฉพาะตัวเข้าไปใน Pixel แต่ละรุ่น โดยที่ยังคงรักษา UI แบบเดิมไว้ ยกตัวอย่างเช่น
- Active Edge หรือการบีบด้านข้างตัวเครื่องเพื่อเรียกใช้งาน Google Assistant / Gemini (เฉพาะ Pixel 2 ถึง Pixel 4)
- LiDAR Sensor (เฉพาะ Pixel 4)
- Quick Tap to Snap (เฉพาะ Pixel 4a หรือใหม่กว่า)
- Private Space (เฉพาะ Pixel 6 หรือใหม่กว่า)
- Pixel Satellite SOS (เฉพาะ Pixel 9)
- Now Playing (Pixel ทุกรุ่น)
- ฟีเจอร์ต่าง ๆ ที่อัปเดตให้ทาง Pixel Drop
จะเห็นว่าฟีเจอร์เหล่านี้มีแค่เฉพาะใน Pixel เท่านั้น ถ้าแบรนด์อื่นจะมีฟีเจอร์แบบเดียวกันก็ต้องพัฒนาขึ้นมาเอง ซึ่งต่างจากยุค Nexus ที่ไม่ว่า Google จะร่วมมือกับแบรนด์ใดในแต่ละรุ่นก็ตาม สุดท้ายความสามารถเหล่านั้นก็จะถูกรวมไว้ในระบบปฏิบัติการแอนดรอยด์และผู้ผลิตสมาร์ทโฟนสามารถนำไปพัฒนาเป็นฟีเจอร์ของตัวเองได้
Pure Android ตัดสินจากอะไร?
การบอกว่าสมาร์ทโฟนแบรนด์ไหนมีความใกล้เคียงกับ Pure Android แค่ไหน เราควรพิจารณาจากความสามารถที่มีให้ใช้งานเทียบกับ AOSP ที่เป็น Open Source ของระบบปฏิบัติการแอนดรอยด์ที่แต่ละแบรนด์นำไปพัฒนาต่อยอด โดยพิจารณาจากซอฟต์แวร์เป็นหลัก และรวมถึงฮาร์ดแวร์เฉพาะทางที่เป็นพื้นฐานของฟีเจอร์พิเศษที่ไม่ได้มีในสมาร์ทโฟนแอนดรอยด์ทั่วไปด้วย

โดยตัวอย่างที่นำมาใช้เปรียบเทียบได้ง่ายที่สุดก็คือ Android Emulator ที่สร้างโดยทีมแอนดรอยด์ (ไม่ใช่ BlueStacks, NoxPlayer, หรือ LDPlayer) ซึ่งใช้ ROM หรือ Firmware จาก AOSP เพื่อให้นักพัฒนาแอปทดสอบแอปโดยเน้นความสามารถหลักของแอนดรอด์แต่ละเวอร์ชัน โดยไม่ขึ้นกับแบรนด์ใด ๆ

ถ้าผู้อ่านคนไหนได้มีโอกาสลองใช้งาน Android Emulator ที่ใช้ในการพัฒนาแอปบนแอนดรอยด์ก็จะพบว่ามีฟีเจอร์ต่าง ๆ ให้ใช้งานน้อยมากเมื่อเทียบกับ Pixel ถึงแม้ว่าจะมี UI หรือหน้าตาที่เหมือนกันก็ตาม และถึงแม้ว่าตอนสร้าง Android Emulator จะมีตัวเลือกเป็น Pixel รุ่นต่าง ๆ แต่เมื่อใช้งานเทียบกับ Pixel จะพบว่า การเลือกรุ่น Pixel ใน Emulator เป็นเพียงการกำหนดขนาดหน้าจอและเวอร์ชันของแอนดรอยด์เท่านั้น ไม่มีฟีเจอร์เฉพาะของ Pixel ให้ทดสอบด้วย
สมาร์ทโฟนที่ใกล้เคียงกับ Pure Android ไม่แพ้ Google Pixel
เมื่อพิจารณาความเป็น Pure Android จาก AOSP ก็จะพบว่ายังมีสมาร์ทโฟนอีกหลายรุ่นที่ใกล้เคียงกับความเป็น Pure Android พอ ๆ กับ Pixel อยู่ไม่น้อย
- HMD/Nokia เช่น HMD Crest 5G (ปี 2025), Nokia X20 5G (ปี 2023)
- Moto (บางรุ่น) เช่น Moto G Play (ปี 2024)
- ASUS (บางรุ่น) เช่น ASUS ZenFone 10 (ปี 2023)
- Fairphone เช่น Fairphone 5 (ปี 2023)
- Android One (ไม่มีแล้ว) เช่น Xiaomi Mi A3 (ปี 2019)

Pure Android ไม่ได้หมายความว่าดีที่สุดเสมอไป
ความเป็น Pure Android มาพร้อมทั้งข้อดีและข้อเสียควบคู่กันเสมอ เพราะมีเพียงความสามารถพื้นฐานตามมาตรฐานของระบบปฏิบัติการแอนดรอยด์ หรือก็คือสมาร์ทโฟนแอนดรอยด์ทุกรุ่นก็สามารถทำได้เช่นกัน แต่ในทางกลับกัน Pure Android ก็ใช้ทรัพยากรเครื่องน้อยกว่า เนื่องจากไม่มีการทำงานเพิ่มเติมจากแบรนด์ให้สิ้นเปลืองทรัพยากรเครื่อง นอกจากแอปของแบรนด์ที่ติดตั้งมาให้
และด้วยฮาร์ดแวร์ที่ทรงพลังขึ้นในแต่ละปี จึงทำให้ในปัจจุบันเราจะเห็นสมาร์ทโฟนที่เป็น Pure Android ค่อนข้างน้อยลง แบรนด์ส่วนใหญ่เลือกที่จะเพิ่มฟีเจอร์หรือลูกเล่นต่าง ๆ เพื่อสร้างจุดขายที่น่าสนใจ (ซึ่งบางครั้งก็กลายเป็น Bloatware สำหรับผู้ใช้บางกลุ่ม) โดยเฉพาะในรุ่น Flagship ที่ต้องการความแตกต่างเพื่อดึงดูดให้จ่ายเงินซื้อในราคาที่สูงขึ้น ซึ่ง Pixel เป็นหนึ่งในไม่กี่แบรนด์ที่มีรุ่น Flagship ที่ยังคงความเป็น Pure Android อยู่
แต่ท้ายที่สุดแล้ว ความเป็น Pure Android ไม่ได้หมายถึงความเป็นสมาร์ทโฟนแอนดรอยด์ที่ดีที่สุด แต่สมาร์ทโฟนแอนดรอยด์ที่ตอบสนองการใช้งานในชีวิตประจำวันของคุณได้อย่างราบรื่นต่างหาก คือสมาร์ทโฟนแอนดรอยด์ที่ดีที่สุดสำหรับคุณ 😉
มีรุ่น top-tier ตัวไหนบ้างครับที่เป็น pure android (ที่ยังพอมีขายอยู่ในบ้านเรา).
ถ้าใครทราบรบกวนแนะนำหน่อยครับ เคยใช้ Nexus แล้วติดใจในความลื่นไหลและเสถียรในช่วง ณ เวลานั้นอยู่อีก.
ปัจจุบัน android มันก็เสถียรทุกเจ้านั่นละผมว่านะ เพราะพัฒนากันมาเป็นสิบปีแล้ว ต่างจากช่วงตั้งไข่มาก เป็นสาเหตุนึงที่ nexus เลิกไป
ถ้าอยากได้แค่หน้าตา หา launcher ที่หน้าตา clean แบบ pure ใช้ ไม่ก็ pixel เพราะถ้าจะเอามีขายในไทย pixel ก็หาซื้อได้อยู่แล้ว