ช่วงนี้มีข่าวผู้ใช้ไอโฟนที่ยกหูคุยระหว่างชาร์จมือถืออยู่ ถูกไฟดูดเสียชีวิตบ้าง ถูกไฟดูดอาการโคม่าบ้าง เป็นกรณีศึกษาที่ถึงจะน่าเศร้าแต่ก็น่าสนใจและเป็นโอกาสอันดีที่จะมาเตือนตัก เอ้ย ตักเตือน ถึงสาเหตุที่เป็นไปได้ของการถูกไฟดูดผ่านโทรศัพท์มือถือนี้ตามหลักวิทยาศาสตร์

ทำไมไฟถึงดูดผ่านมือถือได้

อาจจะโทษไอโฟนว่าเพราะบอร์ดี้เป็นโลหะ ก็เลยถูกไฟดูดสินะ แต่ความจริงมีสองอย่าง (ใครว่าความจริงมีหนึ่งเดียวห๊ะ โคนัน?!?)

– ทั้งสองกรณีที่เกิดไฟดูดมันหาใช่บอร์ดี้โลหะไม่ แต่เป็นกระจก ที่มีบางส่วนเป็นโลหะ เพราะทั้งคู่ถูกไฟดูดผ่าน iPhone 4 ไม่ใช่ iPhone 5

– โลหะสามารถ “นำไฟฟ้า” ได้ แต่มันดูดเองไม่ได้ มันต้องมีไฟฟ้าที่แรงพอจะดูด ซึ่งไฟจาก Adapter ที่ไหลออกมาเพียง 5V 1-2A ไม่สามารถทำให้คนตายได้ เพราะร่างกายคนเรามีความต้านทานสูงพอที่จะทำให้กระแสไฟเหล่านี้ไม่ไหลเข้ามาในร่างกาย 5V นี่ถือว่าน้อยนิดมาก ดังนั้นฟันธงได้ว่าไฟไหลมาจากไฟบ้านแน่นอน

แล้วถามว่าไฟบ้านจะไหลผ่าน Adapter เข้ามาได้อย่างไร? หากพูดถึงการทำงานของ Adapter มันคือขดลวดอาบน้ำยาที่วางขนานกันสองขด โดยไม่ได้สัมผัสกัน หากแต่ห่างกันเพียงเล็กน้อย เพื่อให้ไฟ 220V สร้างสนามแม่เหล็กไฟฟ้า แล้วไปเหนี่ยวนำอีกขดหนึ่งให้เกิดกระแสไฟฟ้าขาออก หาก Adapter ไม่ได้มาตรฐาน (ขอให้เรียกว่าผลิตแบบชุ่ยๆก็คงจะเหมาะกว่า) ก็มีโอกาสที่ขดลวดนั้นจะมาสัมผัสกันเมื่อใช้ไปได้สักพัก และแน่นอน หากมันสัมผัสกัน ไฟ 220V ก็จะไหลตรงเข้าสู่สายชาร์จและตรงสู่โทรศัพท์มือถือทันที และนี่เองคาดว่าน่าจะเป็นสาเหตุหลักของการถูกไฟดูดทั้งสองกรณี

ทั้งนี้ ขอหมายเหตุว่าเป็นการคาดเดาตามหลักที่น่าจะเป็นไปได้ เพราะเราก็ไม่ได้ไปอยู่ตรงนั้น รอผลการสืบสวนอย่างเป็นทางการอีกทีละกัน

มีคนถามว่าแล้วสาเหตุจะเกิดจากสายชาร์จไม่ได้มาตรฐานได้หรือไม่? อันนี้ตอบได้เลยว่าไม่เกี่ยวครับ เพราะถึงสายชาร์จจะไม่ดีจนไฟรั่ว แต่ไฟจาก Adapter มาตรฐานก็ไม่อาจจะทำอันตรายมนุษย์ได้

จนถึงตอนนี้คงเข้าใจแล้วว่าหากใช้ Adapter ไม่ได้มาตรฐาน ถึงตายได้ง่ายๆเลยนะ นี่เป็นภัยใกล้ตัวที่หลายคนไม่รู้ จึงขอเตือนไว้เป็นอุทาเห่า เอ้ย อุทาหรณ์ หากจะซื้อที่ชาร์จสำรอง ขอให้ซื้อของแท้หรือของที่ได้รับรองมาตรฐาน อย่าไปซื้อมั่วซั่วเพราะเห็นว่ามันถูก เสียน้อยเสียยาก เสียมากเสียง่ายนะจ๊ะ


ไฟดูดแค่ไหนถึงจะตาย

ทำไมไฟดูดถึงตาย? เพราะร่างกายเราก็เป็นเครื่องใช้ไฟฟ้าแบบหนึ่งครับ หัวใจที่เต้นได้ก็เพราะร่างกายสร้าง Pulse ไฟฟ้ามากระตุ้น ระบบประสาท กล้ามเนื้อ รวมถึงสมอง ก็มีไฟฟ้าวิ่งด้วยทั้งสิ้น แต่ปริมาณไฟฟ้าที่อยู่ในร่างกายเรานั้นมีปริมาณตัวเลขที่ต่ำมาก คือแรงดัน 150 mV และกระแสไฟฟ้า 10 uA

การที่เจอไฟบ้านดูดก็เท่ากับทำให้ระบบร่างกายรวนด้วยกระแสไฟฟ้าที่มากกว่าร่างกายเป็นพันเท่า จนระบบในร่างกายล้มเหลวเป็นส่วนๆ หากไปกระทบกับหัวใจหรือสมองก็จะถึงแก่ชีวิตได้อย่างง่ายดาย (กรณีที่เกิดเยอะสุดคือหัวใจล้มเหลว) หรือถ้าโดนสายไฟฟ้าแรงสูง(ปรี้ด)ตามเสาไฟฟ้าดูด ร่างกายก็จะไหม้ทันทีเพราะความร้อนที่เกิดจากกระแสไฟฟ้าวิ่งผ่านร่างกาย

แล้วการที่ไฟดูดจะอันตรายขนาดไหน เราดูจากสี่อย่างด้วยกัน

– กระแสไฟฟ้า (แอมป์) – ไฟฟ้าแค่เกิน 50 มิลลิแอมป์ก็ทำให้ร่างกายถึงแก่ชีวิตได้แล้ว โดยหัวใจอาจจะเต้นไม่เป็นจังหวะจนถึงขั้นหัวใจสูบฉีดเลือดไม่ได้และล้มเหลวในที่สุด ถ้าต่ำกว่านั้นยังแค่มีผลกระทบแบบไม่รุนแรงมากนัก

– ระยะเวลา – เชื่อว่ามีคนจำนวนมากเคยโดนไฟ 220V ดูด (ผมก็เคย) แต่ก็ยังมาอ่านบทความนี้ก็ได้ ไม่เสียชีวิตแต่อย่างใด นั่นก็เพราะว่าระยะเวลาการถูกดูดน้อยมาก (หน่วยมิลลิวินาที) กระแสไฟฟ้าเลยเข้าร่างกายไม่มาก แต่หากค้างไว้นานกว่านั้นหน่อยหละก็ อื้ม…

– บริเวณที่ถูกดูด – ไฟดูดเกิดจากการที่อิเลคตรอนวิ่งผ่านร่างกายเราเพื่อหาทางออกของชีวิต(คือพื้นนั่นเอง) โดยไฟฟ้ามีคุณสมบัติอย่างหนึ่งคือจะวิ่งไปหาทางออกที่ใกล้ที่สุด และจะไม่ว่อกแว่กไปไหนเท่าไหร่นัก แต่ก็จะมีว่อกแว่กบ้างหากต้องการที่ระบาย (หากนึกภาพไม่ออกให้นึกภาพฟ้าผ่า) ดังนั้นหากถูกดูดที่ตำแหน่งต่างๆกันไป ก็จะส่งผลกระทบต่างๆกันไป เช่นหากดูดที่มือ มันก็จะวิ่งผ่านหัวใจจนหัวใจล้มเหลวได้ แต่ถ้าถูกดูดที่เท้าอาจจะไม่กระทบต่อหัวใจมากนัก (แต่ก็กระทบบ้างอยู่ดี)

– ความต้านทานของร่างกาย ณ ขณะนั้น – ร่างกายมนุษย์ตอนแห้งสนิทจะมีความต้านทานราว 50,000 – 100,000 โอห์ม (แปรผันตามประเทศ เผ่าพันธุ์และสภาพอากาศด้วย) แต่ตอนตัวเปียก ความต้านทานจะลดฮวบไปเหลือเพียง 1,000 โอห์มเท่านั้น และยิ่งความต้านทานต่ำ กระแสไฟฟ้าก็จะเข้ามาได้เยอะ โอกาสเสียชีวิตก็จะสูงขึ้น เข้าใจหรือยังว่าทำไมตอนเด็กๆ ครูถึงสอนว่าถ้าตัวเปียกห้ามใช้เครื่องใช้ไฟฟ้า ก็เพราะสาเหตุนี้นี่แหละ


ของแท้ใช้ Switching ปลอดภัยกว่า

Adapter แท้จริงแล้วมีสองแบบหลักๆคือแบบขดลวดกับแบบ Switching ซึ่งแบบหลังจะเล็กกว่าและไม่มีขดลวด ซึ่ง Adapter ของแท้จำนวนมาก (รวมทั้ง Apple) เปลี่ยนไปใช้ Switching หากเป็นของแท้จะมี Safety Approval พร้อมระบบป้องกันไฟลัดวงจร ทำให้ไม่เกิดไฟรั่วออกมาจนคนเสียชีวิต นี่เป็นอีกเหตุผลที่ของแท้ปลอดภัยกว่า หากเป็นของปลอมก็เป็นไปได้ทุกอย่าง อาจจะเป็นแบบขดลวด หรือถ้าเป็นแบบ Switching ก็ไม่ได้มาตรฐาน อาจจะลัดวงจรได้สักวันหนึ่ง


สรุปแล้ว ตอนนี้เราเข้าสู่ยุคหากไม่มีไฟฟ้าใช้ก็คงจะฆ่าตัวตายกันไปครึ่งโลก เรียกว่าไฟฟ้าเป็นเรื่องใกล้ตัวมากๆ ทุกคนจึงจำเป็นต้องเรียนรู้และเข้าใจไฟฟ้าให้มากขึ้น อย่างแรกที่ต้องพึงระลึกอยู่เสมอคือ ให้ใช้สินค้าที่ได้มาตรฐานเท่านั้น ไม่ใช่แค่ Adapter หากแต่ทุกอย่างเลยไม่ว่าจะเป็นปลั๊กไฟ แบตเตอรี่ ยันโทรศัพท์มือถือ มันไม่ตลกเลยที่จะต้องมาตายเพื่อประหยัดเงินเพียงไม่กี่บาท กว่าจะเกิดมากว่าจะโตอ่านะ

ส่วนกรณีที่มือถือยี่ห้อดังราคาสองหมื่นกว่าๆระเบิดนั้นก็ … ตัวใครตัวมันจ้า