ภาพจาก ifixit

ได้เห็นคำถามเกี่ยวกับ การชาร์จแบต SSGT หลายกระทู้
เลยอยากจะเขียน tips เล็กๆ เกี่ยวกับแบตเตอรี่ เก็บไว้เผื่อเป็นประโยชน์กับเพื่อนๆทุกคน

เอาหล่ะ เบื้องต้นเรามาเข้าใจศัพท์กันสักเล็กน้อย

ในที่นี้เรามารู้จักคำว่า
A คือกระแสไฟ เปรียบได้กับกระแสน้ำ ที่สามารถไหลไปไหลมา หรือมานอนแช่ในอ่างน้ำ (เก็บกักไว้ในตัวแบต)
V คือความต่างศักด์ เปรียบได้กับความสูงของถังน้ำสองใบ ถ้าใบซ้ายสูงกว่าใบขวา เราสามารถเทน้ำให้ไหลจากทางซ้ายเข้าสู่ถังขวาได้

1) เริ่มต้น เรามาดูก่อนว่า โทรศัพท์เรา มีความจุแบต เท่าไหร่ อ้อ 4000mAh (อ่านว่า 4พัน มิลลิแอมอาว) แปลว่าถ้าเราปล่อยกระแสให้ถูกใช้ไป เป็นจำนวน 4000mA แบตทั้งก้อนจะหมดไปในเวลา 1 ชั่วโมง

2) เรามาดูว่าที่ชาร์จมีความสามารถในการปล่อยกระแสให้แบตเราเท่าไหร่ อ้อ 2000mAh แปลว่าถ้าที่ชาร์จ ปล่อยกระแสมาเต็มอัตรา คือ 2000mA ต่อ1 ชั่วโมง เราต้องใช้เวลาที่จะทำให้แบตเต็มคือ 2 ชั่วโมง

3) ในกรณีข้อสอง เราจะเรียกว่า การชาร์จแบบ 0.5c หมายความว่าชาร์จด้วยกำลังเพียง ครึ่งของความจุแบต …..จำตรงนี้ไว้นิดนะครับ ประเดี๋ยวจะต้องกล่าวถึงอีก

4) จากข้อสอง การคำนวณนั้นจะเป็นจริง ถ้าเราปิดเครื่อง แต่ถ้าเราเปิดเครื่องอยู่เราอาจต้องใช้เวลาในการชาร์จนานขึ้น เพราะกระแสบางส่วนจะถูกนำไปใช้สำหรับตัวอุปกรณ์ ดังนั้นกระแสที่สามารถนำไปชาร์จได้จริงคือ กระแสจากที่ชาร์จ-อัตราการกินกระแส ของตัวอุปกรณ์
ในที่นี้ หากคำนวณคร่าวๆ จากที่ทาง SS เคลมว่าตัว SSGT ใช้ดูหนังได้ 7 ชั่วโมง นั่นแปลว่า กระแส 4000mA จะถูกใช้หมดภายใน 7 ชั่วโมง อัตราการกินไฟในขณะใช้งานอยู่ที่ 571mAh

ดังนั้น ถ้าเราดูหนังไปด้วย ชาร์จไปด้วย เราต้องใช้เวลาในการชาร์จนานถึง 2.8 ชั่วโมง หาได้จาก 4000/(2000-571) = 2.799 hrs

5) แต่ถ้าเราเปิด stand by หล่ะ เอาจากเครื่องที่ใช้งานอยู่เป็นตัวอ้างอิง พบว่า เปิด stand by โดยไม่ได้คุยโทรศัพท์ มีเปิดหน้าจอนิดหน่อย เมื่อครบวัน แบตลดลง 30% คิดเป็นกระแส 1200mA คิดเป็น 50mAh
ดังนั้น ถ้าเราเปิดเครื่อง stand by เราต้องใช้เวลาในการชาร์จนาน 2.03 ชั่วโมง หาได้จาก 4000/(2000-33) = 2.033 hrs

แต่เอ๊ะ แล้วทำไม ชาร์จจาก usb computer ไม่เข้า เรามาดูกัน
port usb มีกระแส ที่ 500mAh

6) จากข้อสี่ ถ้าเราเปิดใช้งานเครื่องอยู่ เครื่องจะกินกระแส 571mAh เมื่อเอา usb ที่มีกระแส 500mA มาเสียบ จะทำให้ไม่เหลือกระแสพอที่จะชาร์จ แต่จะทำได้เพียงชลอการใช้แบตลง

7) แต่ถ้าเราเปิดเป็น stand by mode เครื่องยังคงกินกระแสไฟ ที่ 50mAh โดยปกติเราจะชาร์จแบตเข้า เราต้องมีกระแสขั้นต่ำที่ 0.1c (สำหรับ SSGT คือ 400mAh) ถ้าคิดกระแสจาก usb 500mA หักกระแสที่ถูกใช้ไป 50mAh เหลือให้สำหรับ ชาร์จ เพียง 450mAh ซึ่งเมื่อคิดจากหลักทั่วไปควรจะชาร์จเข้า แต่ดูจะหมิ่นแหม่ หาก user เปิดหน้าจอ อาจจะเกิดการกระชากของกระแสได้ ทาง SS อาจป้องกันปัญหาจึงปิดเป็น ชาร์จไม่เข้าไปเสีย

8 ) แต่ถ้าเราปิดเครื่อง อัตราการกินกระแสจะเป็น 0 ดังนั้นตัวเครื่องสามารถรับกระแส 500mAh ได้เต็มๆ และไม่ต้องเสี่ยงกับกระแสที่ไม่แน่นอน จากการเปิดหน้าจอ อีกด้วย

** คราวนี้มาถึงปัญหาระหว่างที่ชาร์จ iphone กับ SSGT
ที่ชาร์จ iphone แท้จะให้กระแส 1000mAh เนื่องจากกระแสมันน้อยกว่าครึ่ง
การชาร์จจะใช้เวลานานมาก ลองคำนวณดูได้จากสูตรข้างบน และถ้าดูหนังไปด้วยไม่แน่อาจจะชาร์จไม่เข้าเสียด้วยซ้ำ อีกทั้งยังเสี่ยงต่อปัญหาที่กระแสไม่นิ่ง เมื่อใช้ด้วย ชาร์จด้วย

** ในทางกลับกัน หากเราเอา ที่ชาร์จ SSGT ไปใช้กับ iphone จะเกิดอะไรขึ้น
แบต iphone มีความจุ 1400mA ถ้าเราใช้ที่ชาร์จ iphone แท้ คร่าวๆ เราจะใช้เวลาประมาณ 1.5 ชั่วโมง แต่ถ้าเราใช้ ที่ชาร์จของ SSGT ที่มีกระแสส่ง 2000mAh เวลาที่ใช้จะลดลงเหลือเพียง 40 นาที แต่ช้าก่อน การที่เราใช้ที่ชาร์จที่กระแสสูงกว่า ความจุแบต เราเรียกว่าเรากำลังอัดประจุแบบเร่งด่วน หรือที่เรียกว่า quick charge ในกรณีนี้ เราจะเรียกว่าเราอัดประจุด้วย กระแส 1.5c ซึ่งการอัดประจุที่มากกว่า 1c ย่อมเสี่ยงต่อความร้อน, อัตราเสื่อมของแบต และที่น่ากลัวสุดคือแบตระเบิด อันเนื่องมาจากความร้อนภายใน ดังนั้นถ้าถามว่า ชาร์จได้ไหม ตอบว่าได้ แต่มีความเสี่ยง แม้ว่าแบตมักจะรับอัตราประจุที่ไม่เกิน 2c ได้แบบสบายไม่ระเบิด แต่ไม่มีใครรับประกันว่าจะไม่เกิดขึ้นอย่างแน่ๆ